بررسی اقتصادی تولید و بازاریابی زیتون در استان گیلان

زیتون ‏‎(olea europa)‎‏ از قدیمی ترین گیاهانی است که در جهان مورد بهره برداری قرار گرفته است. استان گیلان یکی از استانهای مساعد برای کشت زیتون می باشد. از بین شهرستانهای استان گیلان، در شهرستان رودبار که در جنوب غربی استان گیلان قرار دارد زیتون کشت می شود. در این تحقیق برای تعیین بهره وری عوامل تولدی زیتون از تابع تولید چند جمله ای و برای تعیین مقیاس اقتصادی باغ زیتون از تابع هزینه ترانسلوگ استفاده گردید. ارقام زیتون از نظر اقتصادی مورد مقایسه قرار گرفتند و دلیل عدم پذیرش ارقام پرمحصول اصلاح شده توسط کشاورزان تعیین گردید. همچنین برای تعیین مزیت نسبی روغن زیتون در استان گیلان از معیارهای ‏‎drc, scb‎‏ و ‏‎‏‎nsp‎‏ با دو قیمت ‏‎ppp‎‏ نسبی و مطلق استفاهد شد و برای تحلیل اقتصادی احداث باغ زیتون از سه معیار ‏‎npv,b/c‎‏ و ‏‎irr‎‏ در سه سناریو نرخ بهره 18، 20 و 25 درصد مورد بررسی قرار گرفت. مسیر بازاریابی، حاشیه بازاریابی و ضریب هزینه بازاریابی روغن زیتون در گیلان مورد مطالعه قرار گرفت. از تجزیه و تحلیل داده هایی که از طریق پرسشنامه بدست آمد نتیاج زیر حاصل شد:1- بهره وری نهایی کود حیوانی، نیروی کار، ماشین آلات و آب بترتیب برابر 376/1، 575/2، 256/0 و 064/0 و همچنین بهره وری متوسط آنها نیز بترتیب 112/13، 196/23، 07/0 و 1347/0 محاسبه گردید و مشخص شد امکان افزایش بهره وری بعضی از عوامل تولید وجود دارد. 2- برای مقایسه اقتصادی ارقام زیتون مشخص گردید که ارقام اقتصادی برای کشت بترتیب مانزانیلا، زرد زیتون، شنگه زیتون و سویلانا می باشند. 3- اندازه بهینه باغ زیتون 2/11 هکتار می باشد که فقط 6 درصد باغداران نمونه در این سطح بهینه باغ فعالیت دارند.4- کشاورزان دلیل عدم پذیرش ارقام پرمحصول اصلاح شده را ناآگاهی از وجود ارقام پرمحصول، عملکرد کم ارقام معرفی شده و کاشت از قبل درخت ذکر کرده اند، همچنین بررسی نشان داد که 9/60 درصد افرادی که ناآگاهی را دلیل عدم پذیرش خود ذکر کرده اند بیشتر از 60 سال سن دارند و 4/81 درصد از افرادی که ناآگاهی را دلیل عدم پذیرش خود می دانند بی سواد هستند. 5- استان گیلان در تولید روغن زیتون نسبت به ارمنستان دارای مزیت نسبی و نسبت به آرژانتین فاقد مزیت نسبی است.6- برای تحلیل اقتصادی، یک طرح زیتونکاری با 11 هکتار و دوره تحلیل 54 سال، نشان داده شد که احداث باغ زیتون اقتصادی است.7- بررسی بازاریابی روغن زیتون در گیلان نشان داد که کشاورزان پس از برداشت زیتون، آنرا براس استحصال روغن به کارخانه روغن کشی حمل می کنند و سپس روغن زیتون را با توجه به شرایط از مسیرهای مختلفی به بازار عرصه می کنند. حاشیه بازاریابی برای عمده فروشی، خرده فروشی و حاشیه کل بترتیب 2500، 1500 و 4000 ریال محاسبه شد که حاشیه عمده فروشی بدلیل انجام مراحل بسته بندی از حاشیه خرده فروشی بیشتر است. ضریب هزینه بازاریابی برابر 18/18 درصد محاسبه گردید. همچنین مسیر بازاریابی که شامل تولیدکننده، خرده فروش و مصرف کننده است دارای بیشترین کارایی می باشد.